Transformator jednofazowy to urządzenie elektryczne, które przenosi energię elektryczną między dwoma lub większą liczbą obwodów poprzez indukcję elektromagnetyczną. Działa na jednofazowym prądzie przemiennym (AC) i składa się z uzwojenia pierwotnego i uzwojenia wtórnego, z których oba są nawinięte wokół wspólnego rdzenia magnetycznego. Uzwojenie pierwotne otrzymuje napięcie wejściowe, które wytwarza pole magnetyczne w rdzeniu. To pole magnetyczne indukuje napięcie w uzwojeniu wtórnym, zapewniając napięcie wyjściowe.
Transformatory jednofazowe są powszechnie stosowane w zastosowaniach mieszkaniowych i lekkich obiektach komercyjnych, gdzie obciążenie elektryczne jest stosunkowo małe.
Transformator jednofazowy działa na jednym prądzie przemiennym, podczas gdy transformator trójfazowy działa na trzech prądach przemiennych przesuniętych w fazie o 120 stopni. Transformatory trójfazowe są stosowane w zastosowaniach przemysłowych i dużych obiektach komercyjnych, gdzie wymagana jest duża moc i wydajność.
System trójfazowy jest bardziej wydajny w przesyłaniu mocy na duże odległości i przy dużych obciążeniach. Natomiast transformatory jednofazowe są prostsze i tańsze, dzięki czemu nadają się do zastosowań o niższej mocy.
Transformator jednofazowy jest urządzeniem prądu przemiennego. Działa na prąd zmienny (AC), ponieważ proces indukcji elektromagnetycznej, który przenosi energię pomiędzy uzwojeniem pierwotnym i wtórnym, opiera się na zmiennym polu magnetycznym.
Prąd stały (DC) nie wytwarza zmiennego pola magnetycznego, co czyni go nieodpowiednim do pracy z transformatorem. Dlatego transformatory jednofazowe są projektowane i stosowane wyłącznie w systemach zasilania prądem przemiennym.
Transformator dwufazowy, znany również jako transformator z rozdzieloną fazą, jest stosowany w układach elektrycznych, w których wymagane są dwa napięcia z zasilania jednofazowego. Zwykle ma centralnie platerowane uzwojenie wtórne, które zapewnia dwa równe napięcia oddalone od siebie o 180 stopni.
Ta konfiguracja jest powszechnie stosowana w systemach zasilania gospodarstw domowych w Ameryce Północnej w celu zapewnienia zarówno napięcia 120 V, jak i 240 V z zasilania jednofazowego. Umożliwia wszechstronną i efektywną dystrybucję energii elektrycznej dla różnych urządzeń i sprzętów gospodarstwa domowego.
Zalety transformatora jednofazowego obejmują prostotę, niższy koszt oraz łatwość instalacji i konserwacji.
Transformatory jednofazowe są proste w projektowaniu i konstrukcji, co czyni je tańszymi w produkcji i utrzymaniu w porównaniu z transformatorami trójfazowymi. Idealnie nadają się do zastosowań o niskim i średnim poborze mocy, takich jak budynki mieszkalne i małe budynki komercyjne, gdzie obciążenie elektryczne nie jest nadmiernie wysokie. Dodatkowo prostsza konstrukcja transformatorów jednofazowych ułatwia ich instalację i serwisowanie, redukując przestoje i koszty operacyjne.