Transformator zmienny, znany również jako wariator lub autotransformator, służy do zapewnienia zmiennego napięcia wyjściowego prądu przemiennego ze stałego napięcia wejściowego prądu przemiennego. Składa się z pojedynczego uzwojenia owiniętego wokół toroidalnego rdzenia z ruchomym zaczepem lub wycieraczką, który umożliwia płynną regulację napięcia wyjściowego w szerokim zakresie wartości.
Transformatory zmienne znajdują zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu, w tym w testowaniu elektroniki, projektowaniu zasilaczy, regulacji napięcia i kontroli prędkości silnika. Są powszechnie stosowane w urządzeniach laboratoryjnych, przemysłowych i systemach audio, gdzie wymagana jest precyzyjna kontrola poziomów napięcia.
Inną nazwą transformatora zmiennego jest Variac, która wywodzi się od marki Variac®, znaku towarowego firmy General Radio Company.
Termin „wariak” jest często używany ogólnie w odniesieniu do dowolnego transformatora zmiennego, niezależnie od producenta. Variaki są powszechnie uznawane za wszechstronność i niezawodność w zapewnianiu regulowanego napięcia wyjściowego prądu przemiennego dla szerokiego zakresu zastosowań. Są dostępne w różnych rozmiarach i konfiguracjach, od małych jednostek stacjonarnych po większe modele klasy przemysłowej, zdolne do obsługi wyższych poziomów mocy.
Główną różnicą między transformatorem a transformatorem zmiennym jest ich działanie i funkcjonalność.
Tradycyjny transformator składa się z dwóch lub więcej oddzielnych uzwojeń nawiniętych na rdzeń, przy czym każde uzwojenie jest odizolowane od pozostałych. Uzwojenie pierwotne jest podłączone do źródła napięcia wejściowego, podczas gdy uzwojenie wtórne zapewnia napięcie wyjściowe o stałym stosunku określonym przez współczynnik zwojów uzwojeń. Natomiast transformator zmienny, czyli Variac, wykorzystuje pojedyncze uzwojenie z ruchomym zaczepem lub wycieraczką, które umożliwia ciągłą regulację napięcia wyjściowego w określonym zakresie.
Taka konstrukcja umożliwia transformatorom zmiennym zapewnienie regulowanych napięć wyjściowych, w przeciwieństwie do tradycyjnych transformatorów o stałych współczynnikach wyjściowych.
Dzięki transformatorowi Variac użytkownicy mogą płynnie i stale regulować napięcie wyjściowe w określonym zakresie, aby spełnić wymagania różnych zastosowań.
Niektóre typowe zastosowania transformatorów warykalnych obejmują:
- Regulacja napięcia: Variaki służą do kontrolowania napięcia dostarczanego do urządzeń lub obwodów elektrycznych, umożliwiając użytkownikom zmianę poziomu napięcia w zależności od potrzeb testowania, kalibracji lub działania.
- Test mocy: Variaki są używane w laboratoriach i zakładach produkcyjnych do testowania wydajności zasilaczy i sprzętu elektronicznego w różnych warunkach napięcia.
- Kontrola prędkości silnika: Variaki mogą być używane do regulacji prędkości silników prądu przemiennego poprzez zmianę napięcia dostarczanego do silnika, umożliwiając precyzyjną kontrolę prędkości silnika w zastosowaniach takich jak maszyny przemysłowe i systemy zasilania.
- Sprzęt audio: Variaki są używane w systemach audio do kontrolowania napięcia dostarczanego do wzmacniaczy, głośników i innych komponentów audio, umożliwiając użytkownikom regulację głośności lub tonu wyjścia audio.